พระอนุสาวรีย์และศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์เมื่อครั้งสมเด็จพระนเรศวรมหาราชเสด็จยกกองทัพมา ที่หนองบัวลำภูเมื่อปี พ.ศ. 2117 เพื่อไปช่วยพระเจ้ากรุงหงสาวดี ที่กรุงศรีสัตตนาคนหุต (เมืองเวียงจันทน์)

เนื่องจากขณะนั้นไทยเป็นเมืองขึ้นของกรุงหงสาวดี แต่สมเด็จพระนเรศวรทรงพระประชวร พระเจ้ากรุงหงสาวดีจึงทรงให้ยกทัพกลับกรุงศรีอยุธยา
สถาน ที่ดังกล่าวตั้งอยู่ในบริเวณสวนสาธารณะริมหนองบัว หน้าที่ว่าการอำเภอเมืองหนองบัวลำภู ในวันที่ 25 มกราคม - 3 กุมภาพันธ์ของทุกปี จะมีงานเฉลิมฉลองและพิธีถวายสักการะดวงวิญญาณของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
ซึ่ง รอบสระหนองบัวก็จะเป็นสวนสาธารณะไว้ออกกำลังกาย มีเครื่องออกกำลังกาย สนามเด็กเล่นและมีลานเต้นแอโรบิก บรรยากาศร่มรื่น มีจุดพักเป็นระยะ และมีบันไดลงไปในสระหนองบัว เพื่อให้อาหารปลาด้วย รอบสวนสาธารณะก็จะมีร้านขายอาหารอยู่เป็นจุด เพื่อคอยให้บริการ มีที่จอดรถได้ประมากกว่า 50 คัน